|
Bertsoeskola
Jon Maia ("Long John") eta Igor Elortza ("Little Lortz") cowboyz mozorrotu dituzte, eta pistola bana eskuan, dueloan hastera doaz...
Pertsonaia ezagun batzuk ikusiko ditugu argazkitan. Jon Maiak asmatu egin beharko du, bertsolari bakoitzaren txikitako idoloa horietako zein pertsonaia zen. Jolas dezagun guk ere, ea nork asmatzen dituen guztiak!
Nora ote doa Asier, eta zergatik irribarre hori? Aurpegi bera ote dakar, igogailuan, beheranzkoan?
Erabaki dezagun bakoitzak zein tokitan abestuko dugun, eta zer motatako kopla egitea dagokigun: hasierako agur formala, zirikazkoa, eskekoa ala bukaerako agur formala. Eta gogora dezagun: zirikatzea ere ondo dago... baina bere NEURRIAN!
Eguberri, Urte Zahar, Santa Ageda bezperako Eskean kantatzeko koplak. Bi eta hiru puntukoak.
Amona urtetan aurrera doa eta bera zaintzeko laguntza eskatu du familian. Iloba gaztea agertu da prest. Amona susmoa hartzen hasi da...
Pello Errota bertsolariaren bizitza eta bertso asko gaur ezagutzen ditugu, bere alaba Mikaela Elizegik kontatu zituelako, eta idatzi jaso zirelako. Mikaela ere bertsolaria zen, baina haren bertsorik apenas gorde den. Entzun ditzagun elkarrizketan Pello Errota eta Mikaela Elizegi.
Bideo labur bat jarriko diote Andoniri, gai gisa. Zer praktikatzen duzu egunero, hobea izan zaitezen? Gure esku dagoena, ahalegintzea baita...
Bertsolariei euskalki ezberdinetako hitzak emango dizkiete, ea zer den asmatzen duten. Jolas dezagun guk ere!
Unai Agirrek Larraitzen (2018-12-21) kantatutako bertso zaharrak. Etxeko katuari Joxe Garmendia bertsolariak jarritako sorta, eta Pello Errotak bere astoari buruz botea. Bideoaren egilea: Anbune.
Erantzun kolpe galantak entzun nahi? Zaldibiko "Artxanberri" artista horretan. Eñaut Agirrek kontatu eta abestua (Larraitz, 2018-12-21). Bideoaren egilea: Anbune.
Lazkao Txikiren begiekin Aralar mendian barrena ibilaldia egiteko prest? Unai Agirrek abestutako sorta (Larraitz, 2018-12-21). Bideoaren egilea: Anbune.
Lazkao Txikik bere seaskari bat-batean kantatutako bertsoak (Zestoa, 1980). Unai eta Eñaut Agirre anaiek abestua (Larraitzen, 2018-12-21). Bideoaren egilea: Anbune.
Bilintx Oiartzunen izan zen pilota partidu bat ikusten. Eguerdian sartu da ostatuan bazkaltzera, baina sartu bezalaxe goseak aterako da gajoa... Mahai-buru eseri den apaizak, garbantzu guztiak bere platererako nahi ditu-eta! Unai Agirrek kantatuko dizkigu (Larraitz, 2018-12-21). Bideoaren egilea: Anbune.
Antonio Urbietak bere anaiari ("Kaskazuri" bertsolariari) Ameriketatik bidali zion gutuna da hau. Gutuna bertsotan jasotzeak eragingo zion zerbait anaiari! Abesten ere, bi anaia: Unai eta Eñaut Agirretarrak (Larraitzen, 2018-12-21). Bideoaren egilea: Anbune.
Joxe Zapirain alargun gelditu zen, 9 seme-alabarekin; zaharrenak 14 urte zituen, txikienak 3 hilabete. Bizitzaren gogortasunari jarritako sorta, Eñaut Agirrek abestua (Larraitz, 2018-12-21). Bideoaren egilea: Anbune.
Pastor Izuelari tabako eske joan zaio Pernando... Nahikoa, ika-mika pizteko! Apaizari ere ez dio erantzun makala emango, Trinitate Santuaren misterioa zortziko txiki batean azalduz. Eñaut Agirrek kontatu eta abestuko dizkigu (Larraitz, 2018-12-21). Bideoaren egilea: Anbune.
Pedro Mari Otañok eta bere osaba Jose Bernardok harreman estua zuten. Pedro Mari Amerikara abiatzerakoan, osabak bertsotan esan zion itzultzen zenerako bere ohea hemen izango zuela prest. Amerikatik badator Pedro Mari; etxeko ate aurrean bertsotan hasi zaio osabari... *Bideoaren egilea: Anbune.
Pedro Mari Otañok Gipuzkoako hiriburuari eskainitako bertsoak. Eñaut Agirrek abestua (Larraitz, 2018-12-21). Bideoaren egilea: Anbune.
Unai Agirrek 36ko gerrari buruz jarritako sorta; Unaiek berak abestua (Larraitz, 2018-12-21). Bideoaren egilea: Anbune.
Juan Frantzisko Petriarena "Xenpelar"en sorta ezaguna, bigarren gerra karlista hasteko zorian zela, gerran ez hasteko eskatzen. Eñaut Agirrek abestua (Larraitz, 2018-12-21). Bideoaren egilea: Anbune.
Hernanin behia erosi du Frantzisko Xenpelarrek, baina ez dauka itxura ederra gajoak... Bederatzi puntuko neurrian idatzitako sorta umoretsua, Eñaut Agirrek abestua (Larraitz, 2018-12-21). Bideoaren egilea: Anbune.
Urumea ibaiak askotan egiten du gainez... Uholdeei jarritako sorta da hau, Unai Agirrek berak abestua (Larraitz, 2018-12-21). Bideoaren egilea: Anbune.
Hemen lau barraskilo, denak emanda... Nork irabaziko ote du?
Txirritak jarritako bertso sorta da hau, Pernando Amezketarren ateraldiak eta gertaerak kontatzeko. Unai eta Eñaut Agirre anaiek abestua (Larraitz, 2018-12-21). Bideoaren egilea: Anbune.
Unai Agirre eta Eñaut Agirre anaiek Larraizko jatetxe batean eskainitako emanaldiaren lehen zatia (2018-12-21). Bertso zaharrak abestu zituzten nagusiki, ahotsaren eta memoriaren erakustaldia eginez. Bideo muntaiaren egilea: Anbune.
Unai Agirre eta Eñaut Agirre anaiek Larraizko jatetxe batean eskainitako emanaldiaren bigarren zatia (2018-12-21). Bertso zaharrak abestu zituzten nagusiki, ahotsaren eta memoriaren erakustaldia eginez. Bideo muntaiaren egilea: Anbune.
Maialen katukalen bizi da, katuz inguratuta. Gaur bere leihopean miauka hasi da Aitor.
Nerea 7 urteko alaba da, eta galderak egiten ditu etxean, etengabe. Maialen ama, saiatzen da ahalik eta zehatzen erantzuten. Unai, aita, erantzuten hasi eta asko korapilatzen da. Gaur ere hasi da galdezka haurra...
Andoni Egañak egin zuen bertso eder hau, Lazkao Txiki aurkeztuz...
Mari Domingi egur bila abiatu da basora; asko tardatzen duela-eta, bere bila irten da Olentzero. Akelarre batean topatu du dantzan, eta hurreratzeko gonbitea egin dio Mari Domingik Olentzerori.
Txikitako lagun koadrilakoak Aitorren kontura barre eta isekan aritzen ziren. Aspaldian ez da eurekin elkartu. Gaur, koadrilako bazkaritara joateko gonbidapena jaso du mugikorrean. Zer erantzungo ote die?
Umetan eskola jazarpena bizi izan zuten Nerea Ibarzabalek eta Etxahun Lekuek. Gaur eskolatik deitu diete, ikasleekin jazarpenaren gaia lantzen ari direla-eta, euren bizipenak kontatzera eskolara etor daitezela eskatzen. Nereak joateko asmoa du; Etxahunek ez.
Gaia: Fredi izango da Olentzero. Bertsolari bakoitzak gutunean zer idatzi dion entzungo dugu, eta ea Olentzerok zer egiten duen!
Gaia: Beñatek 11 urte ditu eta badira bi urte Olentzero nor den ez baleki bezala, itsurak egiten dabilena. Maialen amak antzeman du arpa jotzen diola. Abenduak 25 goiza da, eta Beñatek arbolapean kantzontzilo eta kamiseta zurien pak bat du zain...
Gaia: 2016ko San Ferminetako bortxaketari emandako epaia. Oinak eman ahala, Habaneran bertsoa osatuko du Onintzak.
Bertsolari bakoitzak azalduko du zerk pizten dion amorrua: zerk ateratzen duen bere onetik, zerk jartzen duen sutan, kirioak aidean. Ondoren, alboko lagunari aholku bana emango dio bakoitzak, amorratzen duen egoera horretan zer egin dezakeen azaltzeko.
Gaia: Unaik beti esan du baserriko bizitza gustatzen zaiola eta orain gutxi joan dira bi lagunak baserrira bizitzera. Baina lan guztiak Julenek egiten ditu.
Kathrine Switzer, maratoi batean dortsalaz atera zen lehen emakumea izan zen (1967, Boston); antolatzaileak lasterketatik botatzen saiatu ziren, baina Switzerrek aurrera jarraitu zuen, lasterkari batzuen laguntzaz. 2018an Donostiara etorrita, Maialen Lujanbiok bertsoz eskertu zion emakumeei ireki zien bidea.
"Bertso postala" sekuentzia didaktikoa, PDFan, ikasleek bertan idazteko zein azpimarratzeko moduan.
"Familia Blues" sortari kopla berriak sortuko dizkiogu! Ia zer bururatzen zaigun...
Ikasgelako gatazkak. Gatazkan nork bere partea onartu eta bestearen ona ikusteaz. Gatazkak ikasbide.
Txakurra falta zuela-eta Albizuk jarritako bertso sorta, gertaera azalduz, txakurraren deskribapena eginez eta, aurkitzen zuenari, ekartzeko eskatuz. Sorta Principe de Viana aldizkarian argitaratu zen.
Bilintxek hara zer bertso sorta zuzendu zion Joxe Mari kale-garbitzaileari. Zaldia gurdiari tiraka zuela aritzen zen kale garbitzen, eta nonbait ez zion tratu onik ematen animaliari: goseak zeukan, dena azal eta hezur.
Amorruz erreakzionatzeko moduak. Amorrua modu eraikitzailean baliatzeaz.
Gaia: bi anaiek orain arte gela berean egin dute lo. Unai deseatzen dago aparteko logela bat izateko; Txaberrek elkarrekin jarraitzea nahi du.
Bertsolaritzan ohituta gaude irabazleari txapela jartzera. Zaldibian Zapi Janztea antolatzen da. Lujanbio bi ikurrak jantzitakoa da: txapela eta zapia.
Gaia: baratze bat dauka Unaiek, baina kalabaza onenak desagertzen zaizkio. Gaur ere hortxe dator Maialen, beti bezala, paseoan.
Pello Errotaren bertso eta pasadizo asko ezagun egin dira, bere alaba Mikaelak kontatu zituelako. Aldiz, Mikaela Elizegi bertsolariaren oso bertso gutxi iritsi zaizkigu...
Maialen Lujanbiok EH-ko bere bigarren txapela jantzi eta eskeintzen duen unea.
Plazidak 18 urte zituela, etxeko sukaldean, adinez aurrera zihoala esan omen zion aitari eta, ezkontzeko asmoa zuenez, dotea prestatzen joateko. Dotea ezkonberriari gurasoek ematen zioten ondasuna zen.
Andonik auto inteligentea erosi du: gidari beharrik gabe, bakarrik joaten den kotxea da Maialen. Eta badatoz, Zarauztik Larraulera bidean. Nola moldatuko ote dira biak?
Erritmo bizian ari dira aldaketak ematen gure gizartean. Sare sozialei esker komunikazioa erraztu da, baina aurrez aurreko harremanak urritzea ere ekar lezake...
Txirrita oso gaztea zela, sei sardina ekarri omen zituzten etxera. Aitak eta amak bina, eta Txirritak eta anaiak bana izan omen zuten jateko. Orduan kantatakoa omen da hau.
Gaia: Mendi lasterkariak zarete. Zu, Unai, afizioz eta Beñat, ofizioz. Azken aldian zuk, Unai, Beñatek baino emaitza hobeak lortzen dituzu.
Nahikari amona, Agin eta Igor bilobak. Aginek 6 urte ditu eta amonarengana helburu bakarrarekin joaten da: bere mimo guztien bila. Igorrek 16 urte ditu eta, amonarengana hurbiltzen denean, parrandarako dirua nahi du.
Kultur aniztasunaren aldeko sorta eder bat, bertsoa eta flamencoa uztartuz. Hernaniko La Inmaculada ikastetxeak ikasturte amaierako jaialdian eskainia, herritarren aurrean.
Aspaldian Maialen amonak ez du etxetik atera nahi. Sustrai eta Oihana bilobak saiatuko dira etxetik irten dadin animatzen. Lortuko al dute?
Beldurra gaitzat hartuta, Lazkao Txikik eskainitako hiru bertso.
Gerra garaian artzain bat hil zuen gizona aurkitu du Txirritak, ostatuan. "Nik jarriko diat negarrez gizon hau, bi bertsorekin" erabaki du Txirritak. Zer kantatu ote zion hiltzaileari? Ikus dezagun Eñaut Agirre, pasadizo eder hau kontatzen.
Etxe barruan ere, hamaika gai! Bertso zaharrak, sorta berriak eta bat-bateko bertsoaldiak ditugu gozagarri.
Gizakiok animaliak erabili egiten ditugula izango da kanturako gaia. Azken puntua emango zaigu, neurri txikian. Aukera dugu kopla, 3 puntuko kopla edo 8ko txikia osatzeko.
Hogei urte iraungo duen esperimentua hastera goaz! Bertso bat egingo diogu gure buruari: 20 urte barru zer izatea espero dugun azalduz. Bertsoa kaxa polit batean sartu eta ondo gordeko dugu (etxeko leku jakin batean, lurpean…). Kaxa 20 urte barru irekiko dugu… baina lehenago ez!
Eta gure bizitzaren amaieran, zer ote dago? Heriotza izango dugu kanturako gaia. Koplak edo bertsoak osatzeko azken puntuak emango zaizkigu, neurri txikian.
Historiako garai ezberdinetara egingo dugu bidaia. Kolore argiko karta multzoaz, 4 oinak emanda ariko gara. Ezin asmatu bagabiltza, kolore iluneko karta multzoan 4 oin horiekin baliatzeko azken puntuak ere emango zaizkigu, neurri txikian.
Handitzean zein lanbidetan ari nahi dugun izango dugu kanturako gaia. Puntuari erantzungo diogu, neurri txikian. Horretarako, lehen puntua eta 3 oinak emango zaizkigu.
Inork erosiko ez lukeen zerbaiten iragarkia egin behar dugu. Lehenik, ideiak ondo landuko ditugu, pausoka. Behin iragarkiko elementuak sortu ditugunean, orduan eramango ditugu bertsora. Ea alferrikako zera hori irudikatzen dugun… Tira umoreari suelto! *Asmatu ezinik bagabiltza, “Lelo leloak” jolaseko elementuak erabili ditzakegu.
Objektu bat emango zaigu, kopla batean bere aldeko propaganda egin dezagun. Ea ondo saltzen dugun gure produktua! Horretarako, oin bikotea ere emango zaigu.
Gure bertsoa osatzeko abiapuntua, soinu bat izango da. Guk soinu horren atzean zer egoera gertatu den azaldu beharko dugu. Horretarako, neurri txikian azken puntua eta oinak emango zaizkigu.
Isiltasun mota bat deskribatuko dugu, lagunek zein den igarri dezaten. Horretarako, neurri txikian azken puntua eta oinak emango zaizkigu.
Hara hemen isiltasun mota batzuk. Zein egoeratan sentitu izan dut bakoitza? Aldiro adibide bat idatziko dugu. Gero bertsotarako baliagarriak izango zaizkigu, isiltasun moten inguruan ariko gara-eta kantuan.
Bertso saioan isiltasunak zer funtzio duen ikasiko dugu. Entzule rolean zer jarrera dugun erreparatuko dugu eta bertsolari rolean presentziari jarriko diogu arreta.
Lehenik, bertsotan agertu beharreko jarrerak banatuko ditugu, "jarrerak" karta multzoaz. Ondoren, egoera honi buruz ariko gara bertsotan, nor gure jarreratik: Kirofanoan ebakuntza egiten ari zarete ohatilan etzanda dagoenari.
Lehenik, bertsotan agertu beharreko jarrerak banatuko ditugu, "jarrerak" karta multzoaz. Ondoren, egoera honi buruz ariko gara bertsotan, nor gure jarreratik: Rafting egiten, txalupan zoazte. Korronteak ur jauzi handi baterantz zaramatzate.
Karta multzo honekin gutako bakoitzak bertsotan agertu beharreko jarrera emango zaigu. Behin karta bana hartuta, bertsotan egiteko egoera bat jarriko zaigu. Ea gure jarreratik zer esaten dugun!
Bertsotan hasiko gara eta gorputzari jarriko diogu arreta: zer sentitzen dut?
Patata tortila nola egin azalduko dugu 6 pausotan. Kopla bakoitzean azaldu beharreko mezua zein den esango zaigu, esaldi batean. Mezu hori azken puntu bihurtuko dugu, neurri handian. Baina adi: azken oinak zein izan behar duen ere, esan egingo zaigu. Ondoren, oin egoki bat hautatu eta lehen puntua osatuko dugu. Ezin asmatu bagabiltza, “sukaldeko errezeta” karta multzoan emango zaizkigu azken puntua eta oinak.
Gure ikasgelako lagun taldeari sorta jarriko diogu. Agurretan abesteko ere ereserki polita izango da. Azken puntuak emango zaizkigu eta baita azken-aurreko puntua josteko modua ere. Oinak aukeran ditugu.
Ofizioka ariko gara. Gaia entzungo dugu eta, lehenik, teman ala elkarrizketan ariko garen erabakiko dugu. Ondoren, hautuari dagokion karta multzoa hartuko dugu. Azken puntuak eta oinak emango zaizkigu, neurri txikian.
Ofizioka ari garela bi bide ditugu aukeran: lagunarekin teman ala elkarrizketan aritzea. Ikus dezagun bide bakoitza zertan den lagungarri eta egin dezagun aproba!
Egoera bat emango zaigu eta lehen puntua. Gure esku segida ematea, oinak ekarriz. Kopla osatu genezake edo puntutan egin 8ko txikian. Hauxe da egoera: Ikasbidaian zoazte. Autobusean, zure gustuko laguna eseri zaizu ondoan.
Egoera bat emango zaigu eta lehen puntua. Gure esku segida ematea, oinak ekarriz. Kopla osatu genezake edo puntutan egin 8ko txikian. Hauxe da egoera: Zoologikoan zaudetela, lehoien kaiolako atea zabaldu egin da.
"Etxea" sekuentzia didaktikoarekin baliatzeko karta jolas guztiak, PDFan. Karta multzo hauek biltzen ditu: "Etxean gaixorik", "Giltzarik gabe", "Lapurren beldur" eta "Oporrak etxean".
Egoera eta 4 oinak emango zaizkigu; puntuka ari gaitezke 8ko txikian. Hauxe da egoera: Oporrak etxean pasatuko ditugu. Zer egingo dugu dibertitzeko?
Egoera eta 4 oinak emango zaizkigu; puntuka ari gaitezke 8ko txikian. Hauxe da egoera: Etxean gaude, bakarrik, lapurren beldur.
Egoera eta 4 oinak emango zaizkigu; puntuka ari gaitezke 8ko txikian. Hauxe da egoera: Herriko festetatik etxera bueltan gatozela, giltzarik gabe gaudela konturatu gara.
Zer da bertsolari txapelketa bat? Bertsolariek zer lan egiten dituzte? Gaia entzun eta nola sortzen dute bertsoa?
